Meleklerin Armonik Sesleri: Müzik ve Teknoloji Deneyleri- II
Merhaba;
Bir hafta önceki yazıda Chrome Müzik Deneyleri sayfasından bahsetmiş ve müziğin resmini yapmaya çalışmıştık. Bu hafta da deneylerimize kaldığımız yerden devam ediyoruz.
Bu hafta keman ile yakından ilişkisi bulunan iki Chrome Müzik Deneyini inceliyoruz. Bilindiği gibi keman, telli ve yaylı bir çalgıdır. Kemanda notaları üretmek için telleri parmaklarımızla kapatmamız gerekiyor. Peki;
*Parmakların basılacağı yerler neye göre belirleniyor?
*Tellerin üzerinde bu yerleri nasıl bulabiliriz? gibi sorularınız varsa bu haftaki deneyler tam size göre :)
Bilim, sanat, felsefe alanlarında olduğu gibi teller ve tel bölünmeleri ile ilgili ilk çalışmayı Pyhtagoras yapmış. Phytagoras gök cisimlerinin hareketlerinden insan vücudunun oranlarına kadar evrendeki her şeyin basit birtakım matematiksel oranlara tabi olduğunu ve bu oranların kendi aralarında ilişki içinde bulunduklarını savunuyormuş. Hatta gök cisimlerinin uzayda hareket ederken birtakım sesler çıkardıklarını ve bu seslerin de bizi etkilediğini savunuyormuş ve buna "kürelerin armonisi" ismini vermiş.
Rivayet odur ki, bir gün Phytagoras demir ustalarının demirleri döverken çubuklardan çıkan seslerin farklı olduğunu keşfeder. Çoğu zaman uyumsuz olan bu seslerin bazen uyumlu ve güzel tınladıklarını duyar ve ölçüm yapmaya karar verir. Eğer demir çubuklar arasında 1/2, 2/3 gibi bir uzunluk varsa bu çubukların uyumlu tınladığını, eğer böyle bir oran yoksa çıkan seslerin uyumsuz olduğunu hesaplarlar. Bu öykü ve hesaplamalar için Doruk Somunkıran'ın Sesten Müziğe adlı belgeseline bir göz atabilirsiniz.
Chrome Müzik Deneyleri sayfasında tellerin bölünmesini gösteren Harmonics ve Strings olmak üzere iki farklı uygulama var. İlk olarak Harmonics ile başlayalım.
Bu uygulama ekranında sesler ve armonik seslerin olduğu yerlerin oranları görülüyor. Armonikler, temel ve doğuşkan sesler arasındaki matematiksel ilişkiyi görsel olarak gösterir. Şeklin üzerine uzun ya da kısa tıklayarak sesleri duymanız mümkün.
Birkaç uygulama fikri:
1. Uygulamayı açıp öncelikle öğrencilerin buradaki sesleri keşfetmelerini isteyin.
2. Başka bir cihazdan bir tuner uygulaması açarak hangi sesler olduğunu ölçün. Teli 2, 3, 4, 5 ve 6ya böldüğümüzde oluşan sesleri de belirleyin. Hangi sesler çıktı?
3. Öğrencilerden her bir sesin frekans değerini belirlemelerini isteyin.Kaç hertz çıktı?
Armonik sesleri öğrendikten sonra yine Chrome Müzik Deneyleri ana sayfasından bu sefer Strings uygulamasını açıp teller üzerinde parmaklarımızı bastığımız yere göre notaların nasıl değiştiğini görebiliriz.
Bu deney, bir telin uzunluğu ve ses aralığı arasındaki doğal matematiksel ilişkiyi keşfetmenizi sağlar. Örneğin, ikinci tel ilkinin yarısıdır ve aynı notayı daha yüksek bir oktavdan çalar.
Birkaç uygulama fikri:
1. Öğrencilere telleri ve aralıkları keşfetmeleri için süre tanıyın.
2. Bu uygulamadaki ses Harmonics'teki ses ile aynı mı? En soldaki tel hangi sesi veriyor? Tuner ile yine ölçüm yapabilirsiniz.
3. Bu ses ve frekansları bir de gerçek yaşamda uygulamaya ne dersiniz? Evinizde bir cetvel bulup bu videodaki gibi farklı uzunluklarda titreşimleri görebilir ve duyabilirsiniz. Cetvelin uzunluğunu buradaki oranlara göre ayarlamayı unutmayın.
4. Kutu ve lastiklerle siz de bir çalgı yapıp tel uzunluklarını deneyebilirsiniz.
5. Çalgı çalanlar ise kendi enstrumanları üzerinde bu deneyi yapabilirler. Ben keman çaldığım için kemanın sol teli üzerinde bu uygulamayı yaptım.
Strings uygulamasında soldan ilk tel boş teli temsil eder. Burada hiç parmakla teli kapatmadan doğal ses elde ederiz.
Soldan 2. tele karşılık gelen sesi çalabilmek için telin tam orta noktasını bulmamız ve parmağımızla hafifçe bu noktaya dokunarak ses çıkarmamız gerekir.
Soldan 3. sesi çıkartabilmek telin 1/3lük kısmını bulmak gerekir. Burada parmağın basıldığı noktanın üst ve alt kısmından farklı sesler çıktığını fark ettiniz mi?
Buradaki noktalı yerlere basıldığında kemanda hangi seslerin çıktığını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz :)
Bir hafta önceki yazıda Chrome Müzik Deneyleri sayfasından bahsetmiş ve müziğin resmini yapmaya çalışmıştık. Bu hafta da deneylerimize kaldığımız yerden devam ediyoruz.
Bu hafta keman ile yakından ilişkisi bulunan iki Chrome Müzik Deneyini inceliyoruz. Bilindiği gibi keman, telli ve yaylı bir çalgıdır. Kemanda notaları üretmek için telleri parmaklarımızla kapatmamız gerekiyor. Peki;
*Parmakların basılacağı yerler neye göre belirleniyor?
*Tellerin üzerinde bu yerleri nasıl bulabiliriz? gibi sorularınız varsa bu haftaki deneyler tam size göre :)
Bilim, sanat, felsefe alanlarında olduğu gibi teller ve tel bölünmeleri ile ilgili ilk çalışmayı Pyhtagoras yapmış. Phytagoras gök cisimlerinin hareketlerinden insan vücudunun oranlarına kadar evrendeki her şeyin basit birtakım matematiksel oranlara tabi olduğunu ve bu oranların kendi aralarında ilişki içinde bulunduklarını savunuyormuş. Hatta gök cisimlerinin uzayda hareket ederken birtakım sesler çıkardıklarını ve bu seslerin de bizi etkilediğini savunuyormuş ve buna "kürelerin armonisi" ismini vermiş.
Rivayet odur ki, bir gün Phytagoras demir ustalarının demirleri döverken çubuklardan çıkan seslerin farklı olduğunu keşfeder. Çoğu zaman uyumsuz olan bu seslerin bazen uyumlu ve güzel tınladıklarını duyar ve ölçüm yapmaya karar verir. Eğer demir çubuklar arasında 1/2, 2/3 gibi bir uzunluk varsa bu çubukların uyumlu tınladığını, eğer böyle bir oran yoksa çıkan seslerin uyumsuz olduğunu hesaplarlar. Bu öykü ve hesaplamalar için Doruk Somunkıran'ın Sesten Müziğe adlı belgeseline bir göz atabilirsiniz.
Chrome Müzik Deneyleri sayfasında tellerin bölünmesini gösteren Harmonics ve Strings olmak üzere iki farklı uygulama var. İlk olarak Harmonics ile başlayalım.
Bu uygulama ekranında sesler ve armonik seslerin olduğu yerlerin oranları görülüyor. Armonikler, temel ve doğuşkan sesler arasındaki matematiksel ilişkiyi görsel olarak gösterir. Şeklin üzerine uzun ya da kısa tıklayarak sesleri duymanız mümkün.
Birkaç uygulama fikri:
1. Uygulamayı açıp öncelikle öğrencilerin buradaki sesleri keşfetmelerini isteyin.
2. Başka bir cihazdan bir tuner uygulaması açarak hangi sesler olduğunu ölçün. Teli 2, 3, 4, 5 ve 6ya böldüğümüzde oluşan sesleri de belirleyin. Hangi sesler çıktı?
3. Öğrencilerden her bir sesin frekans değerini belirlemelerini isteyin.Kaç hertz çıktı?
Armonik sesleri öğrendikten sonra yine Chrome Müzik Deneyleri ana sayfasından bu sefer Strings uygulamasını açıp teller üzerinde parmaklarımızı bastığımız yere göre notaların nasıl değiştiğini görebiliriz.
Bu deney, bir telin uzunluğu ve ses aralığı arasındaki doğal matematiksel ilişkiyi keşfetmenizi sağlar. Örneğin, ikinci tel ilkinin yarısıdır ve aynı notayı daha yüksek bir oktavdan çalar.
Birkaç uygulama fikri:
1. Öğrencilere telleri ve aralıkları keşfetmeleri için süre tanıyın.
2. Bu uygulamadaki ses Harmonics'teki ses ile aynı mı? En soldaki tel hangi sesi veriyor? Tuner ile yine ölçüm yapabilirsiniz.
3. Bu ses ve frekansları bir de gerçek yaşamda uygulamaya ne dersiniz? Evinizde bir cetvel bulup bu videodaki gibi farklı uzunluklarda titreşimleri görebilir ve duyabilirsiniz. Cetvelin uzunluğunu buradaki oranlara göre ayarlamayı unutmayın.
4. Kutu ve lastiklerle siz de bir çalgı yapıp tel uzunluklarını deneyebilirsiniz.
5. Çalgı çalanlar ise kendi enstrumanları üzerinde bu deneyi yapabilirler. Ben keman çaldığım için kemanın sol teli üzerinde bu uygulamayı yaptım.
Strings uygulamasında soldan ilk tel boş teli temsil eder. Burada hiç parmakla teli kapatmadan doğal ses elde ederiz.
Soldan 2. tele karşılık gelen sesi çalabilmek için telin tam orta noktasını bulmamız ve parmağımızla hafifçe bu noktaya dokunarak ses çıkarmamız gerekir.
Soldan 3. sesi çıkartabilmek telin 1/3lük kısmını bulmak gerekir. Burada parmağın basıldığı noktanın üst ve alt kısmından farklı sesler çıktığını fark ettiniz mi?
Buradaki noktalı yerlere basıldığında kemanda hangi seslerin çıktığını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz :)
Videoda da gördüğünüz gibi kemanda sonlara doğru aralıklar iyice kısalıyor. Sizin çalgınızda sesler nasıl çıktı? Tel bölümleri nasıl oldu?
Bu armonik sesler bir parça içinde nasıl olur diye merak edenleriniz olmuştur. Özellikle başlangıç seviyesi için güzel bir eser var sizinle paylaşmak istediğim. Suzuki öğretmenlerinin yıllık çalıştayında tanıtılan bu akşam meleklerinin şarkısı sizi büyülü dünyalara götürsün :)
İyi oyunlar hepimize :)
Yorumlar
Yorum Gönder
Katkınız için teşekkürler :)