Yetişkinler de Suzuki Metodu ile Keman Öğrenebilir mi?

Tek kelime ile EVET!

Yetişkinlerin bu soruyu neden sorduklarını anlayabiliyorum. Kısa bir internet araştırmasında Suzuki metodu yazınca genellikle karşımıza 6-7 yaşlarında ezbere Suzuki repertuarından parçalar çalan ya da 10 yaşında Mendelsshon Konçerto çalan üstün yetenekli çocukların videoları çıkar. Bu nedenle çoğu yetişkin Suzuki metodunun çocuklar için sihirli bir formülü olduğunu düşünür. 

Size küçük bir sır vermeme izin verin. 

Bu çocuklar, çocuk oldukları için böyle çalmıyorlar. Ve olağanüstü bir zeka ve yetenek düzeyinde de değiller. Suzuki metodu keman öğrenmek isteyen herkese yardımcı olduğu için bu düzeye ulaşmışlardır. Yetişkinler de dahil! Hatta oldukça yoğun iş yaşamı olan ve katılaşmış parmaklara sahip yetişkinler de dahil! 

Gördüğünüz gibi bir müzik dehası olmaya gerek yok. Tek ihtiyacınız olan öğrenme arzusu ve çalgı!

İşte Suzuki Metodunun sihirli tarifi!

1. İşitme Eğitimi: Suzuki metodu anadil öğrenme yöntemi denilen bir yöntem ile işitme eğitimi yapar. Öğrenciler yeni parçaları aynı çocukların anadillerini öğrendikleri gibi dinleyerek öğrenirler. Suzuki bu parçaları her gün birkaç kez dinlenmesini önerir. 

2. Notaları okumak çok farklı bilgiler ve zihinsel görevler gerektirir. Bir çocuk da önce anadilini konuşur. Sonrasında okumayı öğrenir. Aynı sistem Suzuki metodu ile kemana aktarılmıştır. Nota okumanın zorluğu olmadan önce keman çalmak, çalgıdan güzel sesler üretmeye odaklanmayı sağlar.

3. Doğru sıralanmış bir repertuar ile her parçada kolaydan zora yeni beceriler tanıtılır. Bu yeni beceriler eski öğrenilenlerin üzerine inşa edilir. Bu Suzuki'nin gerçek dehasıdır. Her yeni parça, önceki parçalarda öğrenilen becerileri kullanırken, aynı zamanda sonraki parçalar için gerekli becerileri hazırlar. Bu, eski becerilerin sürekli olarak yeniden öğrenildiği ve güçlendirildiği, yeni becerilerin daha gelişmiş ve karmaşık parçalar için bir iz bıraktığı anlamına gelir.

4. Tekrarlama ve incelemeye sıkı sıkıya bağlılık. Çoğu Suzuki öğrencisinin aşina olduğu bir atasözü vardır: “Doğru yapana kadar pratik yapmayın, yanlış yapamayana kadar pratik yapın.” 

Bu felsefe, diğerlerinden daha fazla tekrarlama gerektirir, ancak öğrencilerde büyük bir disiplini ve daha yüksek bir standardı aşılar. Bir kez daha, bu, öğrencilere öğrenilen becerileri yeniden gözden geçirmek ve güçlendirmek için bir şans verir.

Yeni Başlayan Yetişkinler İçin Notlar

Öncelikle çocukların parmaklarının dana yumuşak ve kolay şekil alabildiği doğrudur. Ve çocukların çalışmak ve gelişmek için daha fazla özgür zamanları vardır. Bu nedenle o şirin minik ellerini tuşede daha rahat dolaştırabilirler. 

Ancak yetişkinlerin keman çalmayı öğrenmede çok güçlü yanları vardır!

1. Uzun dikkat süresi! Yetişkinler bir görev üzerine daha uzun süre odaklanarak çalışabilirler. 

2. Detaylara dikkat! Yetişkinler derste verilen yönergeleri çok daha kolay takip ederler. İnce detayları daha kolay farkederler ve daha gelişmiş problem çözme becerileri vardır. 

3. Disiplin! Genellikle çocuklar çalgı dersi almak için yönlendirilirler. Ancak yetişkinler çalgı dersi almayı kendileri isterler :) Hatta bu dersleri almak için kaynak ayırırlar. Çalışma zamanı bulmak için hayatlarını organize ederler. Ancak gerçek bir istek ve tutku bir yetişkini bu kadar düzenlemeye yönlendirebilir!

4. Güzel ses kavramı. Bu kavram birçok insanın düşündüğünden çok daha önemlidir. Yetişkin bir öğrenci çalgıya daha tutku ile bağlıdır. Muhtemelen hayatı boyunca iyi kemancıların müziklerini dinlemiş ve güzel ses hakkında bir hazırbulunuşluğu vardır. Eğer bir öğrenci sadece diğer öğrencileri dinliyorsa sonsuza kadar öğrenci olarak kalacaktır. Dinleme ile profesyonel müzisyenlerin duygu, teknik ve enerjisini içselleştirebilirsek, bu devlerin omuzları üzerinde yükselebiliriz ancak :)

Yetişkin Öğrencilerde Karşılaşılan Zorluklar

Her öğrenme sürecinde olduğu gibi yetişkinler de çalgı öğrenirken zorluklarla karşılaşırlar. Güçlü ve geliştirilmesi gereken tarafları vardır. İşte bunlardan birkaçı:

1. Korkusuzca yaratıcı olma: Çocukların en güçlü yanlarından biri hiç korkmadan ve çeşitli kalıplara takılmadan yaratıcı düşünebilme becerisidir. Çocukların kendilerini sürekli şartlandıran bir iç ses mekanizması henüz yetişkinler kadar etkili değildir. Bu nedenle çok nadir olarak kendilerine baskı yaparlar. Riskler almaya, yeni denemeler yapmaya açıktırlar. Yargılama olmaksızın süreci deneyimlerler. 

Yetişkinlerin yerleşmiş düşünceleri, şartlanmışlıkları çalgı öğrenme sürecinde akış halinde olmayı engelleyen unsurlardan biridir.  Yetişkinler iyi çalmadıklarını ve yeterince iyi olmadıklarını düşündüklerinde stres yaşarlar. Zihinlerinde yaşadıkları bu süreç bedenlerine de sertlik ve kasılmalar olarak yansır. Kasıldıkça da daha kontrolsüz ve kötü sesler çıkmaya başlar ve bir kısır döngüye girerler. Ne kadar rahat o kadar güzel ses çıkarmayı sağlar. 

Yetişkinlere bu konuda Müziğin İçsel Oyunları isimli kitap yardımcı olabilir. Barry Green tarafından yazılan kitap Prof. Dr. Belir Tecimer tarafından Türkçe'ye çevrildi. Buradaki farkındalık kavramı ve önerilen oyunlar yetişkinler için oldukça etkilidir. Bu konuyu da bir başka blog yazısında inceleyelim :)

2. Daha ileri tekniklere hemen geçme isteği: Yetişkinler çoğu zaman bana kendi çalma düzeylerinden çok daha ileri teknikler içeren eserleri çalma isteği ile gelirler :) Çünkü müzik hakkında bir çocuğa göre çok daha uzun fazla dinleme deneyimleri vardır. Güzel ses kavramını bilirler ve bu eserleri çalmanın hayalini kurarlar. Ancak her öğrenmede olduğu gibi keman da kolaydan zora bir yaklaşımla çalışılır. Bu nedenle teknikleri rahat bir şekilde oturtarak devam etmek gereklidir. Aksi halde sımsıkı bir beden ile çok yorulabilir hatta sakatlık bile geçirebilirsiniz! Dikkat!

Bir kez bu zorluklar aşıldığında yetişkinler çalgı çalmaya bayılırlar :) Bu oldukça zorlayıcı ama yaratıcı bir süreçtir. Bir çalgı öğrenmenin yetişkinlerin zihinlerini aktif tutmalarını sağladığı, demans ve alzheimer gibi rahatsızlıkları geciktirdiği hakkında birçok bilimsel yayın bulunmaktadır. 
Müzik aileyi bir arada tutmanın en güzel yollarından biridir. Eğer evde çalgı dersi alan bir çocuğunuz, torununuz varsa siz de ailece müzik yapmanın keyfini yaşayabilirsiniz :) 

Eğer her zaman bir çalgı çalmak istediyseniz hangi yaşta olduğunuza bakmayın deneyin! :) 

Bütün bunları nereden biliyorum? 

12 yıldır hem çocuklara hem de yetişkin öğrencilere farklı yöntemlerle keman eğitimi veriyorum. Geçtiğimiz hafta da Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'nde düzenlenen Uluslararası Sanat Eğitimi Sempozyumu kapsamında yeni başlayan yetişkinler için bir Suzuki Keman Atölyesi gerçekleştirdik. Atölye katılımcıları yeni başlayan amatör yetişkinler, müzik öğretmenliği programında kemana yeni başlayan lisans öğrencileri ve farklı öğrenme yöntemlerine mensup deneyimli keman öğretmenleri bulunuyordu. Yeni başlayan amatörler ilk kez kemanla bu atölye sayesinde buluştular. İçlerinden birinin atölye ile ilgili yorumu beni çok mutlu etti:

"Keman çalmak her zaman benim hayalim olmuştu. Ama hep uzak ve zor bir hayaldi. Bugün ilk kez kemanın çalınabilir bir şey olduğunu deneyimledim."

Deneyimli keman öğretmenlerinden biri de "Herşey çok sistematik ve basitleştirilmişti. Bir saat içinde eğlenirken keman tutuşu öğrenildi hatta pizzicato bir parça bile çalındı!" diyerek Suzuki metodunun sistematiğini keyifli bulduğunu belirtti :) Ve kendi öğrencileri ile uygulayabileceği fikirler aldığını söyledi. 

Atölye sonunda ilk kez eline keman almış 10 kişi ilk parçalarını çalarak ayrıldılar. En önemlisi yapabileceklerine inanarak ve yüzlerinde gülümseme ile...

Herkese müzik, neşe, oyun dolu bir hafta diliyorum...